مهم‌ترین دلیل شکست افراد در مقابل رژیم‌ لاغری

افراد زیادی را می‌شناسم که بارها تصمیم گرفته‌اند مقداری از وزن اضافه خود را کم کنند. این افراد دست‌به‌دامن روش‌های مختلف شده‌اند، با انواع ورزش مثل دویدن، راهپیمایی و کوهنوردی شروع می‌کنند، خیلی زود خسته‌می‌شوند و به سراغ رژیم‌های غذایی می‌روند.با پزشکان متخصص تغذیه ملاقات‌می‌کنند و نهایتاً به سراغ داروهای مختلف لاغری سنتی و شیمیایی می‌روند ؛ و دراین‌بین تنها عده‌ی‌ کمی هستند که به نتیجه‌ی موردنظر خود می‌رسند.
حتی می‌توانم اعتراف کنم که خودم نیز چندبار چنین تصمیمی گرفته‌ام  و در وسط کار ناکام مانده‌ام. آمارها نشان می‌دهند که تنها 8% از افراد موفق می‌شوند. این عدد متاسفانه بسیار ناامید کنند است .

عده‌ای از افراد قدم‌های بیشتری را طی می‌کنند و با سختی زیاد تا حدی موفق می‌شوند. به وزن ایده‌آل خود نزدیک می‌شوند و حتی کاملا به آن می‌رسند. اما این پیروزی دوام نمی‌آورد و بعدازمدت کوتاهی، فرد دوباره به همان وزن قبلی یا حتی بالاتر بازگشت می‌کند. این اتفاق در موارد معکوس نیز دیده می‌شود. افرادی هستند که می‌خواهند چاق‌تر شوند ولی در به نتیجه نمی‌رسند.

آیا شما چنین تجربه‌ای داشته‌اید؟

آیا هرگز از خود پرسیده‌اید که چرا این اتفاق می‌افتد؟ و چرا جریان معکوس قدرت بیشتری دارد؟ شاید از افراد متخصص  نیز دلیل این موضوع را جستجو کرده باشید.

من خوب می‌دانم وقتی پس از تلاش زیاد و صرف وقت چنین نتیجه‌ای حاصل می‌کنید چقدر دردناک است و اعتماد به نفس را تضعیف می‌کند .

اما چرا این اتفاق می‌افتد و چگونه می‌توان راه‌حلی برای آن پیدا کرد؟

مدت‌ها بود که این موضوع برای من سئوال شده بود و چندی  پیش جواب این مسئله برایم روشن شد.

هر یک از ما یک تصویر ذهنی از خود را با خود حمل می‌کنیم. اگر چه ممکن است این موضوع را درک نکنیم و برای دید هوشیار ما قابل فهم نباشد، اما این تصویر با جزئیات زیاد وجود دارد و کاملا واقعی است.

این تصور ذهنی یا ” تصور از خود ” ، فهم ما را از این‌که چطور انسانی هستیم، تشکیل می‌دهد. البته در مقالات دیگر توضیح داده‌ام که چگونه این تصویر شکل می‌گیرد و چگونه می‌تواند تغییرکند .

روانشناسان ثابت کرده‌اند همه اقدامات، احساسات، رفتارها و حتی توانایی‌های ما، ” همیشه ”  با این تصورازخود سازگار است. مهم‌تر اینکه با هر مقدار تلاش و قدرت اراده، عملا نمی‌توانیم طور دیگری رفتار کنیم.

شخصی که خود را چاق می‌داند، یعنی یک تصویر ذهنی یا تصور از خود “چاق” با خود حمل می‌کند. چنین فردی آن‌چنان برنامه‌ریزی شده‌است که نمی‌تواند در برابر غذاهای چرب و شیرین از خود مقاومت کند. نمی‌تواند خود را قانع کند که برای سلامتی‌اش باید بصورت روزانه ورزش کند و وقت کافی برای آن‌را پیدا نخواهد کرد. حتی اگر مدتی بطور آگاهانه برای این کار تلاش کند نمی‌تواند برخلاف تصویر ذهنی‌اش مدت زیادی دوام بیاورد و دوباره رفتارهای گذشته او  بازگشت می‌کند. شکست افراد در مقابل رژیم‌ لاغری اتفاق می‌افتد.

اثر بازگشت

در روانشناسی تصویر ذهنی، به این حالت اثر بازگشت (Snap – Back Effect )می‌گویند. این اصطلاح را اولین بار دکتر ماکسول مالتز جراح زیبایی آمریکایی عنوان کرد .اثر بازگشت درست شبیه وقتی است که یک تکه کش‌لاستیکی را بین دو انگشت خود تحت کشش قرار می‌دهید. تا زمانی که آگاهانه این نیرو  وجود داشته باشد، کِش‌لاستیکی مقداری افزایش طول دارد. اما هنگامی که رها می‌شود دوباره به سایز قبلی بازگشت می‌کند .

این اتفاق برای موارد دیگر نیز رخ می دهد. شخصی که خود را به صورت یک شخص شکست خورده می‌بیند؛ شکست در کار و کسب، یا شکست در مسائل عاطفی ، شکست در رابطه با همسر و فرزند و دوست … با وجود همه تلاش‌ها  و حسن نیت‌اش ، همیشه راهی برای ضربه‌زدن به خود باز می‌گذارد، حتی اگر فرصت‌های زیادی به او داده شود. شخصی که خود را قربانی بی عدالتی می‌بیند ، همیشه چیزی برای درد کشیدن و نالیدن پیدا خواهدکرد.

تصور از خود

تصور از خود، مبنایی است که شخصیت شما را شکل می‌دهد . نه تنها رفتار و برخورد شما را با مسائل تعیین می‌کند، حتی به جرئت می‌توان گفت که رویدادهای پیش آمده برای شما و حتی رفتار دیگران با شما را تحت تأثیر قرار میدهد.

تجریبات ما که متاثر از این تصویر ناپیدای ذهنی است یک چرخه تقویت شونده‌ای را تشکیل میدهد که می‌تواند در هر دو جهت مثبت و یا منفی ادامه و تقویت شود .

یک فرد چاق و یا حتی فردی که از نظر بدنی متوسط و متناسب است ولی خود را چاق می‌پندارد ، دائماً خودش را مورد قضاوت و مقایسه با دیگران قرار می‌دهد. سپس شواهدی واقعی و یا ذهنی پیدا می‌کند که نظریه او را تایید کند.

شبیه دانش آموزی که خود را در ریاضی ضعیف می‌پندارد، همیشه متوجه می‌شود کارنامه او، نظرش را تایید می‌کند. و همین باعث تثبت و تقویت تصویر ذهنی او  می‌شود که مهارت او در ریاضی کم است این تایید  توانایی‌اش را در  درس ضعیف‌تر می‌کند.

حال این سئوال مطرح می‌شود که آیا می‌توانیم این تصویر ذهنی موجود را تغییر دهیم؟ و آیا اصلا این تصویر قابل تغییر هست یا خیر؟

جواب به این سئوال صراحتاً مثبت است  و من می‌خواهیم در این زمینه آموزش‌هایی ارائه کنیم.

پیشنهاد می‌کنم آزمون کوتاهی را که به منظور آشنایی شما با تصور از خودتان آماده کرده‌ایم را پاسخ دهید تا خود را کمی بهتر بشناسید .